Sołectwo Duchowo to jedna z najbardziej urokliwych i chętnie odwiedzanych wsi podmilickich. Miejscowość liczy ponad 200 mieszkańców, którzy słyną z gościnności, aktywności społecznej i zaangażowania w pielęgnowanie lokalnych tradycji. Od trzech kadencji funkcję sołtysa pełni Kazimiera Defratyka-Ludwiczak, a w radzie sołeckiej zasiadają: Urszula Dul, Stanisław Zwierzchowski i Leokadia Apanel.
Wiatrak „Bronisław” – symbol Duchowa
Dumą i największym skarbem wsi jest zabytkowy wiatrak koźlak z 1671 roku, ostatni w północnej części Dolnego Śląska i jeden z kilkudziesięciu, jakie zachowały się po II wojnie światowej. Nosi imię „Bronisław”, na cześć jego pierwszego powojennego właściciela, młynarza, który po wojnie został tutaj przesiedlony z terenu Ukrainy.
Niegdyś we wsi stały aż trzy wiatraki, ale zachował się tylko jeden.
Drewniana budowla posiada konstrukcję ryglową i trzy dobrze zachowane kondygnacje. Mąkę produkowano na kondygnacji drugiej i trzeciej. Kamienie młyńskie, które mieliły zboże, znajdowały się na trzeciej kondygnacji.
Wiatrak „Bronisław” ostatni gruntowny remont przeszedł w 2012 roku w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 dla działania Odnowa i rozwój wsi. Po odrestaurowaniu go ponownie zachwycał turystów i mieszkańców. Od tego czasu minęło 13 lat i wiatrak wymaga ponownej konserwacji i renowacji. Obecnie czeka też na skrzydła, które zostały uszkodzone podczas burzy – mieszkańcy marzą, by „Bronisław” ze śmigłami znów mógł zdobić panoramę Duchowa ciesząc oczy zarówno mieszkańców, jak i turystów. Koszt naprawy zabytku wraz z projektem jest jednak wysoki i sołectwo nieprzerwanie od kilku lat zabiega o pozyskanie na ten cel środków zewnętrznych m.in. z samorządów.
Święto Wiatraka i koń „Marianek”
Przez pięć lat, aż do czasu pandemii, w Duchowie odbywało się coroczne Święto Wiatraka – wydarzenie organizowane przez sołectwo i Stowarzyszenie „Duchowa Kraina” z prezes Urszulą Dul, pod patronatem Gminy Milicz i Ośrodka Kultury w Miliczu. Impreza przyciągała tłumy turystów oraz mieszkańców Milicza i okolicznych wsi, stając się jednym z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu sołectwa.
O tym, jak prężnie działało Stowarzyszenie i sołectwo przed pandemią, świadczą nie tylko liczne imprezy, ale także wspólne inicjatywy artystyczne. Podczas jednej z edycji święta kulminacyjnym punktem było uroczyste odsłonięcie rzeźby konia „Marianka”, ciągnącego wóz. Dzieło powstało we współpracy mieszkańców podczas warsztatów rzeźbiarskich prowadzonych przez rzeźbiarza-amatora Mariana Skowrona ze Słączna.
Rzeźba stanęła u stóp wiatraka, tworząc wyjątkowy duet – koń „Marianek” z zaprzęgiem i wiatrak „Bronisław”. Dziś koń czeka na renowację, a przy wiatraku pozostał jedynie wóz – jak ciche wspomnienie świetności dawnych lat i święta wiatru.
– Nasze stowarzyszenie działało wtedy bardzo prężnie. Ale pandemia wszystko zatrzymała. W tym czasie zmarło pięcioro naszych mieszkańców – wspomina sołtys.
Chata Młynarza – podróż do dawnych czasów
Tuż obok wiatraka znajduje się Chata Młynarza, szachulcowa budowla, w której mieści się minimuzeum wiejskie. Zobaczyć tu można dawne sprzęty gospodarstwa domowego, narzędzia rolnicze, a w poprzednich latach można było uczestniczyć w warsztatach „Od ziarenka do bochenka”, podczas których pokazywano, jak kiedyś wypiekano chleb. Chata, która podlega pod Ośrodek Kultury w Miliczu, czynna była w sezonie od maja do sierpnia, w środy, soboty i niedziele, przez dwie godziny. Zwiedzających po całym obiekcie wiatracznym oprowadzały Kazimiera Defratyka-Ludwiczak i Urszula Dul. Rocznie odwiedza ją kilkuset turystów z całej Polski, i nie tylko. Były grupy m.in. z Holandii czy Niemiec.
Przed chatą znajduje się parking oraz stary pomnik ku czci żołnierzy niemieckich poległych w I wojnie światowej, zachowany jako świadectwo historii tej Ziemi.
Życie w Duchowie
Działają tu trzy gospodarstwa rolne – jedno specjalizuje się w hodowli bydła mięsnego, drugie w produkcji mleka, a trzecie w uprawie zbóż i kukurydzy. We wsi można również przenocować, gdyż dostępne są pokoje gościnne i apartamenty. Na miejscu mieszka znany weterynarz, służący pomocą zarówno rolnikom, jak i mieszkańcom. W miejscowości funkcjonują również m.in.: zakład tapicerski, wynajem przyczep, dwa warsztaty samochodowe, Zakład Usług Leśnych, warsztat wymiany opon, instalacje pomp ciepła i armatury grzewczej, firma transportowa.
Choć Duchowo nie ma sklepu, mieszkańcy korzystają z bliskości Milicza, do którego łatwo dojechać także rowerem. Dlatego marzą o ścieżce rowerowej prowadzącej do Milicza, która byłaby nie tylko atrakcyjna turystycznie, ale przede wszystkim zapewniała bezpieczeństwo rowerzystom, zwłaszcza dzieciom i seniorom.
Dzieci uczą się w milickich szkołach i dojeżdżają autobusem szkolnym. Atutem jest także bliskie położenie dworca PKP w Miliczu.
Kultura i integracja
W 2010 roku wybudowano nowoczesną świetlicę wiejską na 70 osób – centrum lokalnej aktywności. Odbywają się tu zabawy, przedstawienia teatralne, dzięki aktorowi Andrzejowi Linkowi, mieszkańcowi Duchowa, imprezy okolicznościowe tj. Dzień Seniora, warsztaty oraz spotkania dla dzieci, takie jak „Zakończenie lata” czy „Mikołajki”.
Przy świetlicy oraz przy wiatraku znajdują się dwa place zabaw.
Młoda i rozrastająca się wieś
W ostatnich latach w Duchowie powstało kilkanaście nowych domów. Wieś się rozrasta i młodnieje – pojawia się coraz więcej dzieci, a młode rodziny chętnie osiedlają się w otoczeniu przyrody.
Bliskość stawów milickich, czyste powietrze i spokojna atmosfera sprawiają, że Duchowo to doskonałe miejsce do życia i odpoczynku.
Zapraszamy do Duchowa – krainy wiatraków i ludzi z pasją
Duchowo to nie tylko wieś – to wspólnota, historia i serce Doliny Baryczy. Przyjedź, zobacz wiatrak „Bronisław”, poznaj Chatę Młynarza, posłuchaj opowieści mieszkańców i odkryj, jak wiatrem pisze się historia tej niezwykłej miejscowości. Bliskość stawów milickich, czyste powietrze i sielska atmosfera sprawiają, że Duchowo to idealne miejsce na weekendowy wypad lub spokojny wypoczynek w rytmie natury, w sercu Doliny Baryczy.
