Przepisy warunkujące organizację bezpłatnego dowozu lub zwrotu kosztów dowozu do placówek oświatowych przez gminę zostały określone w ustawie„Prawo oświatowe” z dnia 14 grudnia 2016 r. z późniejszymi zmianami.
Artykuł 32 ust. 5, 6 i 7 opisuje dowóz dzieci przedszkolnych, natomiast artykuł art. 39 pkt 3, 4, 4a, art 39a dotyczy dowozu dzieci i młodzieży szkolnej.
Art. 32. 1. Rada gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. Uchwała rady gminy podlega ogłoszeniu
w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
5. Jeżeli droga, o której mowa w ust. 3, przekracza 3 km, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.
6. Obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom pięcioletnim i sześcioletnim oraz dzieciom objętym wychowaniem przedszkolnym na podstawie art. 31 ust. 2 bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego lub ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego.
7. Gmina może zorganizować dzieciom bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego również w przypadkach, w których nie ma takiego obowiązku.
Art. 39. 1. Sieć publicznych szkół podstawowych powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego, z uwzględnieniem ust. 2.
2. Droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:
1) 3 km – w przypadku uczniów klas I–IV szkół podstawowych;
2) 4 km – w przypadku uczniów klas V–VIII szkół podstawowych.
3. Jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka:
1) przekracza odległości wymienione w ust. 2, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, a do ukończenia przez dziecko 7 lat – także zwrot kosztów przejazdu opiekuna dziecka środkami komunikacji publicznej;
2) nie przekracza odległości wymienionych w ust. 2, gmina może zorganizować bezpłatny transport, zapewniając opiekę w czasie przewozu.
Dowóz dzieci niepełnosprawnych :
4. Obowiązkiem gminy jest:
1) zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 127, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia;
2) zapewnienie dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 36 ust. 17, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do ośrodka rewalidacyjno–wychowawczego, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą:
a) 24. rok życia – w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna,
b) 25. rok życia – w przypadku uczestników zajęć rewalidacyjno—wychowawczych.
3) (uchylony)
4a. Gmina może zorganizować dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 127, bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do szkoły ponadpodstawowej oraz ośrodka, o którym mowa w art. 2 pkt 7, również w przypadkach, w których nie ma takiego obowiązku.
Art. 39a. 1. Obowiązki, o których mowa w art. 32 ust. 6 i art. 39 ust. 4, gmina
spełnia poprzez zorganizowanie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu
dzieci, młodzieży i uczniów we własnym zakresie albo poprzez zwrot rodzicom
kosztów przewozu dzieci, młodzieży i uczniów oraz rodziców.
2. Zwrot kosztów jednorazowego przewozu następuje w wysokości określonej
według wzoru:
koszt = (a–b) × c
gdzie:
a – liczba kilometrów przewozu drogami publicznymi z miejsca
zamieszkania do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole
podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego, ośrodka
rewalidacyjno-wychowawczego, szkoły podstawowej albo szkoły
ponadpodstawowej, a także przewozu rodzica z tego miejsca do miejsca
zamieszkania lub miejsca pracy, i z powrotem,
b – liczba kilometrów przewozu drogami publicznymi z miejsca
zamieszkania rodzica do miejsca pracy i z powrotem, jeżeli nie
wykonywałby przewozu, o którym mowa w lit. a,
c – stawka za 1 kilometr przebiegu pojazdu.
3. Stawkę za 1 kilometr przebiegu pojazdu określa rada gminy, w drodze
uchwały, przy czym stawka ta nie może być niższa niż określona w przepisach
wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie
drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 180 i 209)
4. Zwrot kosztów przewozu, o którym mowa w ust. 1, następuje na podstawie umowy zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a rodzicami.
5. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) zawiera z rodzicami umowę, o której mowa w ust. 4, w terminie 14 dni od dnia uzyskania informacji, że dowożenie i opiekę zapewniają rodzice.
6. Jeżeli rodzice powierzyli wykonywanie transportu i sprawowanie opieki w czasie przewozu innemu podmiotowi, kwotę zwrotu kosztów przewozu ustala się zgodnie z ust. 2.